قدس آنلاین- هر چند که بارش شدید برف و یخبندان از چند روز پیش توسط سازمان هواشناسی پیش‌بینی شده بود، اما برفی که از دو روز قبل چند استان کشور را سفید پوش کرد، مشکلات زیادی برای مردم به همراه داشت. اما از قطعی برق، ترافیک خیابان‌ها، لغزندگی معابر ناراحت‌ کننده‌تر دیدن درختانی پر از شاخ و برگ بود که شکسته و سقوط کرده بودند.

اما راز شکنندگی درختان زیر بار برف زمستانی چیست؟

آلاینده‌های نوری عامل شکستن درختان است

دکتر مرتضی حسینی‌توسل، دکترای منابع طبیعی در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: شکسته و خم شدن درختان به دلیل نشستن برف بر روی آنان چند عامل دارد که یکی از این عوامل آلاینده‌های نوری است. این آلاینده‌ها سبب تضعیف درختان شده و چرخه زندگی و ریتم فتوسنتز گیاهان را تغییر می‌دهند. حتی ممکن است در برخی موارد دوره‌های رویشی آن‌ها تغییر پیدا کند، به طور مثال خزان دیرتر اتفاق بیفتد.

وی اضافه می‌کند: محققان تأکید دارند که وقتی آلاینده‌ها بر درختان اثر می‌گذارند و چرخه زیستی گیاه را تغییر می‌دهند، گیاه آسیب‌پذیر می‌شود. این آسیب‌پذیری تنها دیر ریختن برگ‌های درختان نیست. می‌تواند تغییر شکل گیاه و خارج شدن از شکل اصلی خودش باشد. علاوه بر آن به دلیل وجود این مشکل درختان مقاومت خود را نسبت به عوامل بیرونی از دست می‌دهند.

حسینی‌توسل توضیح می‌دهد: وقتی مقدار نور بیش از حد استاندارد باشد، مقاومت درختان نسبت به تغییرات اقلیمی کمتر می‌شود که این مشکل سبب شکنندگی و آسیب‌پذیری درختان می‌شوند.

این دکترای منابع طبیعی تصریح می‌کند: علت اصلی عدم مقاومت درختان در برابر سرما و برف تغییر اقلیم است. این تغییرات بیشتر از آلودگی نوری سبب تغییر ریتم زندگی گیاهان می‌شود.

حسینی‌توسل می‌گوید: نظم و قطر حلقه‌های آوندی درونی درختان نشان دهنده چگونگی گذر سال بر درخت است. اگر به سطح شکسته شده این درختان نگاه کنیم براحتی می‌بینیم که حقله‌ها نظم، قطر مناسب و یکسانی ندارند. به عبارتی آن‌ها از نظر آب و هوا و تنش‌های محیطی در آرامش نبوده و مشکلات بسیاری داشتند و با نشستن برف بر شاخ و برگ‌ها با کمترین مقاومتی شکسته شده‌اند.

درختان را به حال خود بگذارید

دکتر حسین آخانی، استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که برای نجات درختان چه کار کنیم، برف‌های روی آن‌ها را تکان دهیم یا خیر، به خبرنگار ما می‌گوید: پاسخ به این پرسش آسان نیست و ممکن است در مواردی آری باشد، ولی در اصل پاسخ منفی است؛ زیرا برف و باران پدیده‌های طبیعی بوده که برای گیاهان لازم هستند.

وی تأکید می‌کند: به هیچ وجه خودسرانه اقدام به ریختن برف از روی درختان نکنید؛ زیرا هم خطرناک است و هم می‌تواند زدن بیل و چوب موجب زخمی شدن درختان شود. در مواردی دیده می‌شود که احتمالاً درختانی در حال سقوط هستند و ممکن است این کار خطر جانی داشته و یا موجب خسارت به کابل‌های برق و غیره شوند. چنین مواردی باید توسط مأموران شهرداری شناسایی و با امکانات تکان و ریزش برف صورت گیرد.

این استاد گیاه شناسی با بیان اینکه اغلب درختان خم شده و یا سقوط کرده درختان کاج هستند، می‌گوید: قبلاً نیز بارها در مورد کاشت بی‌رویه این درخت غیر بومی تذکر داده بودیم. این درختان به دلیل تنه راست، باریک و تاج انتهایی و ریشه‌های کم‌عمق، تحمل بار سنگین را ندارند. از طرفی از آنجایی که همیشه سبز هستند، برف را روی شاخه‌های خود نگه می‌دارند. برای آب و هوای شهری مانند تهران باید گیاهان برگ‌ریز کاشت. اگر هم گیاه سوزنی برگ کاشته می‌شود، باید از سرو و نوش استفاده کرد که کوتاه قد هستند. کاشت کاج از همان ابتدا که به ایران وارد شد اشتباه بود و این اشتباه همچنان تکرار می‌شود.

آخانی در پایان تأکید می‌کند: باید توجه داشته باشید که برف و حتی یخ زدگی شاخه‌ها برای سلامت آن‌ها لازم است و به از بین بردن آفت‌هایی مانند سفید بالک کمک می‌کند.